سازوکار گسل های منطقه آتشفشان بیدخوان و ارتباط سازوکار آنها با دایک های شعاعی منطقه مورد مطالعه، جنوب بردسیر کرمان

آتشفشان بیدخوان یک استراتوولکان از نوع آندزیتی ـ داسیتی به سن میوسن است که در 40 کیلومتری جنوب شهرستان بردسیر واقع در جنوب¬باختر استان کرمان قرار دارد. از جمله محصولات موجود در این آتشفشان می¬توان به انواع دایک¬ها، پلاگ¬ها و توده نفوذی گرانیتوئیدی مرکزی درون دهانه اشاره کرد. بررسی¬های ساختاری صورت گرفته نشان می¬دهد که در این آتشفشان علاوه بر گسل های کششی با آرایش شعاعی و حلقوی و دایک¬های شعاعی و حلقوی که در اثر فرآیندهای گنبدی شدن و ریزش دهانه آتشفشان تشکیل شده¬اند، شواهد ساختاری دیگری نظیر شکستگی های با آرایش پل های، خش¬لغزها، پله¬های گسلی، ساختارهای s/c و همچنین آرایش رگه¬های کلسیتی و زئولیتی نشان دهنده گسلش امتدادلغز در این آتشفشان می¬باشد. گسل های راست گرد و چپگرد در این منطقه در ارتباط با پهنه برشی راست گرد بین گسل های امتدادلغز راست بر رفسنجان در بالا و شهربابک در پایین با روند se-nw تشکیل شده¬اند. در مرکز دهانه، در راستای e-w گسلش نرمال با جهت شیب به سمت شمال و جابجایی شیبی غالب به همراه بازشدگی دیده شد که در اثر ریزش بخش شمالی دیواره آتشفشان بیدخوان بوجود آمده¬اند. آتشفشان بیدخوان در محل پله (releasing zone) گسلی عمیق در راستای nnw-sse فوران کرده است. این گسل مشابه با گسل های موجود در منطقه نظیر گسل انار می¬باشد که فعالیت آن در زمان میوسن به علت برخورد عربستان ـ اوراسیا، آغاز شده و موجب فوران این آتشفشان در محل تراکشش واقع در پله این گسل شده است. بر پایه مطالعات و شواهد، گسل امتدادلغز راست بر با روند n-s که موجب جابجایی دهانه آتشفشان شده و گسل امتدادلغز چپ بر با روند ne-sw که موجب نفوذ پلاگ¬ها در این راستا و همچنین ریزش بخش شمالی دیواره آتشفشان را می¬توان به این گسل ارتباط داد. واژه¬های کلیدی: آتشفشان بیدخوان، دایک¬های شعاعی و حلقوی، گسلش امتدادلغز، زون برشی.